Πόσο μπορούμε να αγαπήσουμε μια γάτα;

Αλληλο-εξαρτήσεις, υπερ-δεσμοί και άλλα προβλήματα εξάρτησης

  Φωτεινή

Πηγή: http://www.fabcats.org/behaviour/overattachment.html

Η υπερβολική προσήλωση

Όλοι αγαπάμε τις γάτες μας, αλλά είναι δυνατόν αυτή η αγάπη να φτάσει σε ένα επίπεδο που δεν είναι προς το συμφέρον του ιδιοκτήτη ή του ζώου. Ο ορισμός της υπερβολικής προσήλωσης είναι: "να έχεις ένα συναισθηματικό δεσμό με ένα κατοικίδιο ζώο που να είναι τόσο έντονος ώστε να γίνεται επιζήμιος για τη σωματική ή ψυχική ευεξία είτε του ανθρώπου ή του ζώου"

Υπάρχουν μια σειρά από προβλήματα συμπεριφοράς στις γάτες που έχουν σχέση με την υπερβολική προσήλωση, μεταξύ των οποίων:

*συνεχής αναζήτηση της προσοχής (π.χ. καταστροφές, νιαούρισμα)

*ακατάλληλη ούρηση

*Ακατάλληλη αφόδευση

*Καταπιεστική Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Obsessive Compulsive Disorder)

*συνεχής αίσθηση ανημπόριας

Όλες οι περιπτώσεις που εξετάστηκαν σε ένα έτος, σχετικά με το ζήτημα της συμπεριφοράς των γατιών, η οποία συνδέεται άμεσα με την υπερβολική προσήλωση, αναλύθηκαν περαιτέρω για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά με τους ιδιοκτήτες.

Χαρακτηριστικά της υπερβολικής προσήλωσης των ιδιοκτητών

*Οι ιδιοκτήτες ήταν σχεδόν αποκλειστικά γυναίκες

*Οι ιδιοκτήτες ζούσαν μόνοι τους ή με ένα συγκάτοικο ή σύντροφο με τον οποίο περνούσαν λίγο χρόνο

*Οι ιδιοκτήτες κατανάλωναν χάπια Prozac ή παρόμοιες ψυχοτρόπες ουσίες ή είχαν ακολουθήσει θεραπεία για ένα ψυχολογικό πρόβλημα. Ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς είχαν βιώσει πένθος ή διαζύγιο

*Οι ιδιοκτήτες έδιναν στις γάτες ανθρώπινη ιδιότητα και αναφέρονταν σε αυτές σαν να ήταν άνθρωποι.

*Δεν πήγαιναν διακοπές ή επισκέψεις σε φίλους ή δεν έμεναν στην οικογένειά τους το βράδυ επειδή ήταν απρόθυμοι να εγκαταλείψουν τη γάτα τους.

*Οι γάτες έμεναν αποκλειστικά μέσα στο σπίτι ή τους επιτρεπόταν η περιορισμένη πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους υπό επιτήρηση, για λόγους "ασφαλείας"

*Πολλοί από τους ιδιοκτήτες αναφέρονταν στους εαυτούς τους ως τελειομανείς, με έντονη την τάση να ευχαριστούν τους άλλους και απεγνωσμένοι να κάνουν το σωστό

*Οι ζωές τους συχνά περιστρέφονταν γύρω από τις καθημερινές απαιτήσεις της γάτας τους.

Θεραπεία της υπερβολικής προσήλωσης

Η αντιμετώπιση των ιδιοκτητών που αναπτύσσουν υπερβολική προσήλωση είναι πέρα από το πεδίο εφαρμογής ενός συμβούλου συμπεριφοράς ενός ζώου συντροφιάς, αλλά υπάρχει συνιστώμενη θεραπεία για την επίλυση του άγχους που βιώνει η γάτα ως αποτέλεσμα του έντονου δεσμού. Οι ιδιοκτήτες συμβουλεύονται να αποσυρθούν σταδιακά από τον έντονο χαρακτήρα της σχέσης και παράλληλα να εμπλουτίσουν το περιβάλλον και τα ενδιαφέροντα της γάτας.

Αλληλο-εξάρτηση

Η αλληλο-εξάρτηση διαφέρει από την υπερβολική προσήλωση, καθώς απαιτεί και από τα δύο μέρη (δηλαδή ιδιοκτήτη και γάτα) να είναι περισσότερο εξαρτημένα μεταξύ τους από το κανονικό. Ο ορισμός της αλληλο-εξάρτησης είναι: "Ένα συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ της γάτας και του ιδιοκτήτη που έχει εθιστικό χαρακτήρα, προκαλώντας συμπτώματα στέρησης σε κάθε μέρος όταν χωρίζουν".

Υπάρχουν μια σειρά από ενδείξεις και πιθανά προβλήματα που συνδέονται με την αλληλο-εξάρτηση ιδιοκτήτη - γάτας:

Για τον ιδιοκτήτη:

*Γενική κοινωνική απομάκρυνση από την κοινωνική ζωή

*Άγχος / διαταραχές πανικού / κατάθλιψη σε συνδυασμό με ανησυχία

*Παθολογική θλίψη

Για τη γάτα:

*"άγχος χωρισμού"

*"επίκτητη ανικανότητα"

*στρες που συνδέεται με δυσλειτουργική σχέση

Χαρακτηριστικά της αλληλο-εξαρτητικής προσωπικότητας στους ανθρώπους:

*Άγχος, κατάθλιψη

*Κοινωνική απομόνωση, αδυναμία να διατηρήσουν σχέσεις

*Τελειομανία

*Χαμηλή αυτοεκτίμηση

*Αδυναμία να εμπιστευτούν τα ίδια τους τα συναισθήματα αίσθημα «θύματος», σύγχυση αγάπης με λύπηση

*Ανίκανος να αποδεχθεί την κριτική, έλλειψη ενοχής

*Ανάγκη για δραματοποιημένες καταστάσεις, υπερβολική αντίδραση, θυμός σε αδικίες

*Έλεγχος, δυσαρέσκεια προς εξουσία

*Παθολογικά ψέμματα

*Το αίσθημα της ευθύνης για τους άλλους, η φροντίδα των άλλων με προσωπικό κόστος, συνεχής ανησυχεία, σκέψεις

Υπάρχουν κοινά στοιχεία της αλληλο-εξαρτητικής προσωπικότητας σε ανθρώπους και γάτες:

*Άγχος

*Έλλειψη αυτοπεποίθησης

*Αντίδραση, ευαισθησία

*«Προσκόλληση»

Γάτες με αυτά τα χαρακτηριστικά δένονται στενά με συγκεκριμένα άτομα και είναι συχνά θεωρούνται, εσφαλμένα, ότι είναι ιδιαίτερα κοινωνικές.

Θεραπεία της αλληλο-εξάρτησης

Η θεραπεία που συνιστάται για την επίλυση του άγχους που βιώνει η γάτα ως αποτέλεσμα της αλληλο-εξάρτησης μπορεί να είναι άκρως επιτυχημένη και ακολουθεί παρόμοιες κατευθύνσεις που προτείνονται για την υπερβολική προσήλωση. Ωστόσο, ο ιδιοκτήτης πρέπει να αποδεχθεί ότι η έντονη «αγάπη» που συνδέεται με τη σχέση δεν είναι προς το συμφέρον του ανθρώπων ή της γάτας.

Συλλέκτες ζώων

Ένα ακραίο παράδειγμα μιας διαταραχής δεσμού θεωρείται η συλλογή ζώων. Ο ορισμός ενός συλλέκτη ζώων είναι: "Κάποιος που συγκεντρώνει ένα μεγάλο αριθμό ζώων, αδυνατεί να προσφέρει το ελάχιστο επίπεδο διατροφής, υγιεινής και κτηνιατρικής φροντίδας και αποτυχαίνει να ενεργήσει για την επιδεινούμενη κατάσταση των ζώων (συμπεριλαμβανομένων των ασθενειών, της πείνας, ακόμα και του θανάτου ) ή του περιβάλλοντος (συνωστισμός και ανθυγιεινές συνθήκες), ή τον αρνητικό αντίκτυπο της συλλογής για τη δική τους υγεία και ευημερία ". [Patronek (1999)]

Συνέπειες από τη συλλογή ζώων

*προβλήματα άγχους που συνδέονται με τον υπερβολικό συνωστισμό

*Νόσοι που σχετίζονται με το συνωστισμό και τη φτωχή διατροφή

*Συγγενείς και κληρονομικές ασθένειες που συνδέονται με την αναπαραγωγή (οι γάτες συχνά παραμένουν αστείρωτες)

*Κοινωνική απομόνωση για τον άνθρωπο (συχνά ως αποτέλεσμα της συλλογής ζώων)

(Πολύ λίγα στατιστικά στοιχεία είναι διαθέσιμα σχετικά με τη συλλογή ζώων στο Ηνωμένο Βασίλειο.)

[Worth & Beck (1988)]

*65% είναι γυναίκες

*70% άγαμοι

*Η πλειοψηφία των γυναικών που μελετήθηκαν μάζευαν γάτες

[Patronek (1999)]

*76% ήταν γυναίκες (> 60yrs = 46%)

*Οι περισσότεροι ήταν ανύπαντροι, οι μισοί ζούσαν μόνοι

*65% όλων αυτών που μελετήθηκαν, άνδρες και γυναίκες, μάζευαν γάτες

Χαρακτηριστικά των συλλεκτών ζώων

*έκαναν συλλογή, επίσης, από άψυχα αντικείμενα

*προσέδιδαν ανθρώπινη ιδιότητα στα ζώα

*αντιλαμβάνονταν τους εαυτούς τους ως σωτήρες

*Έντονη αγάπη για τα ζώα

*"Κανείς δεν ενδιαφέρεται περισσότερο"

*Μη λειτουργικές εσωτερικές εγκαταστάσεις (ύδρευση, θέρμανση, ηλεκτρικό ρεύμα)

*Η παιδική ηλικία χαρακτηρίζεται από χαοτικούς, αντιφατικούς, ασταθείς γονείς

*Η πίστη ότι διαθέτουν ιδιαίτερες ικανότητες να επικοινωνούν με τα ζώα

*Υπότροποι

Υπό-εξάρτηση

Η υπό-εξάρτηση σπάνια αποτελεί πρόβλημα. Οι περισσότερες γάτες δεν πάσχουν από έλλειψη προσοχής από τους ιδιοκτήτες τους και συχνά ευδοκιμούν σε μια ατμόσφαιρα της συμβίωσης και όχι υπερ-προσοχής. Ωστόσο η υπο-εξάρτηση συχνά αντιμετωπίζεται ως ένα σοβαρό πρόβλημα για εκείνους τους ιδιοκτήτες που έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες από τη σχέση ιδιοκτήτη - γάτας.

Ο ορισμός της υπό-εξάρτησης είναι: "Η σχέση μεταξύ ιδιοκτήτη και γάτας, όταν το επίπεδο αλληλεπίδρασης που ξεκίνησε η γάτα (και η απάντηση στην αλληλεπίδραση που ξεκίνησε από τον ιδιοκτήτη) δυσαρεστεί τον ιδιοκτήτη συναισθηματικά, είτε ποιοτικά είτε ποσοτικά"

Πιθανά αποτελέσματα της υπο-εξάρτησης(γάτα)

*Η επιθετικότητα προς τον ιδιοκτήτη

*Το στρες που συνδέεται με ασθένειες

Πιθανά αποτελέσματα της υπο-εξάρτησης (ιδιοκτήτης)

*Αυξημένες προσπάθειες να ζητούν θετική απάντηση, αυξάνοντας έτσι το πρόβλημα

*Απογοήτευση

*Αποτυχία στη σχέση ιδιοκτήτη - γάτας

Χαρακτηριστικά μιας γάτας υπό υπο-εξάρτηση

*Κακή πρώιμη κοινωνικοποίηση

*Εμπιστοσύνη στον εαυτό της

*Ανεξαρτησία

*Καμια γενετική προδιάθεση για κοινωνικότητα

Η θεραπεία για την υπο-εξάρτηση

Ένας σύμβουλος συμπεριφοράς κατοικίδιων ζώνων θα εξηγήσει στρατηγικές για να μπορέσει ο ιδιοκτήτης να "αγαπήσει με έναν διαφορετικό τρόπο", για παράδειγμα, θεραπεία μέσα από το παιχνίδι, αλλαγές στη γλώσσα του σώματος και η μειωμένη έναρξη της επικοινωνίας.