Ευφυϊα στις γάτες


ΜΕΛΙΝΑΚΙ


Πηγή: gatoselida.gr







Μοναχικός και αυτάρκης κυνηγός, η γάτα µαθαίνει να υπολογίζει, να λύνει προβλήµατα και να είναι πολυµήχανη. Είναι µάλλον χάσιµο χρόνου να συζητάµε τα επίπεδα συγκριτικής ευφυίας των διάφορων ειδών ζώων. Όσοι το κάνουν δεν έχουν κανένα αξιόπιστο µέτρο σύγκρισης, µε το οποίο να µετρούν την ποιότητα που ονοµάζουµε «ευφυία». Οι πολιτιστικές διαφορές, ακόµη και µεταξύ διαφορετικών οµάδων ή φυλών του ενός είδους, του homo sapiens, είναι περιβόητες στη διαστρέβλωση των αποτελεσµάτων των «τεστ ευφυίας». Κι αυτό συµβαίνει µε το µόνο είδος που µπορούµε πραγµατικά να επικοινωνήσουµε µέσω της κοινής γλώσσας!


Μια ατελής αλλά τουλάχιστον αντικειµενική µέθοδος είναι η σύγκριση του βάρους του εγκεφάλου µε το µήκος της σπονδυλικής στήλης. Αυτό δίνει µια αναλογία που δείχνει πρόχειρα πόσος εγκέφαλος ελέγχει πόσο σώµα, Η ανθρώπινη αναλογία είναι 50:1, του πιθήκου 18: 1 και της γάτας 4: 1. Αυτό όµως µας επιτρέπει να πούµε ότι ο άνθρωπος είναι δέκα φορές πιο έξυπνος από τη γάτα;

 

 

Μάθηση και μνήμη


Οι γάτες για πολλές από τις δραστηριότητες της ζωής τους πρέπει περισσότερο να µάθουν παρά να στηριχτούν στο ένστικτό τους. Το κυνήγι δεν είναι ενστικτώδες αλλά εκµαθηµένο από την παρατήρηση, όπως η χρήση του χώρου για τις ακαθαρσίες τους. Στην τελευταία περίπτωση, ο δάσκαλος είναι είτε η µητέρα γάτα είτε ο άνθρωπος.


Οι γάτες µπορούν να εκπαιδευτούν να κάνουν κόλπα, αν και δεν ανταποκρίνονται καλά στον εξαναγκασµό (αν και µερικές µεγάλες γάτες τσίρκου «δαµάζονταν» τον παλιό καιρό µε απαράδεκτες σκληρές µεθόδους). Είναι πιο εύκολο να εκπαιδευτεί µε ανταµοιβές, αλλά ακόµη κι έτσι οι γάτες δε δείχνουν την προθυµία που βλέπουµε στους σκύλους. Παρά τις άφθονες και ελκυστικές ανταµοιβές µε τη µορφή νόστιµων µεζέδων, θ' ανταποκριθούν µόνο αν έχουν διάθεση, Μια γάτα δεν µπορεί να εξαγοραστεί - είναι µέρος της ανεξάρτητης φύσης της.


Η µνήµη του αιλουροειδούς είναι αναπτυγµένη καλά και οι περισσότερες γάτες µαθαίνουν χρήσιµα κόλπα, όπως να χτυπούν ελαφρά το τζάµι του παραθύρου για να µπουν, ν' ανοίγουν µια πόρτα πηδώντας στο πόµολο, να βρίσκουν το δρόµο τους για το σπίτι ή να έρχονται στο άκουσµα µιας οικείας φωνής.


Στην ουσία, οι γάτες ζουν για τον εαυτό τους. Δεν έχουν «εργατική ηθική», όπως µερικοί σκύλοι, τρωκτικά ή πουλιά και θα δουλέψουν µόνο για να πετύχουν έναν τελικό σκοπό - για παράδειγµα να βρουν τροφή. Εκτός αυτού, υιοθετούν µια µάλλον αριστοκρατική άποψη για τη ζωή και µαθαίνουν νωρίς να ξοδεύουν ενέργεια µόνο όταν είναι απαραίτητο.

 

 

Έκτη αίσθηση


Λέγεται πως οι γάτες έχουν έκτη αίσθηση, Υπάρχει σίγουρα ένας αέρας µυστηρίου γύρω από την προσωπικότητα και τη συµπφιφορά τους. Μήπως οι γάτες νιώθουν πράγµατα που εµείς δεν µπορούµε να νιώσουµε;


Πιστεύω πως οι υπερευαίσθητες αισθήσεις της µπορούν ν' ανακαλύπτουν πράγµατα που εµείς δεν µπορούµε. Όταν µια γάτα αγριεύει ξαφνικά στο σπίτι, δεν το κάνει γιατί είδε φάντασµα, αλλά γιατί αντιδρά σε ήχους ή δονήσεις που εµείς δεν µπορούµε να «πιάσουµε». Αυτή η ικανότητα αναπτύχθηκε καταρχήν σαν µέσο επιβίωσης, παρέχοντας ένα έγκυρο σύστηµα προειδοποίησης. Ο κόσµος πρέπει να έχει αποκαλυφθεί πολύ περισσότερο στην υπερευαίσθητη γάτα απ' ότι σε λιγότερο προικισµένα πλάσµατα, όπως εµείς.

 

 

Κοινωνική συµπεριφορά


Αν και οι γάτες είναι µοναχικοί κυνηγοί, δεν είναι αντικοινωνικές. Πράγµατι, έχουν πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις µε το είδος µας. Επιπλέον, έχουν διαµορφώσει µεταξύ τους ένα σύστηµα σχέσεων και επικοινωνίας. Πραγµατικά, επικοινωνούν µε τους συντρόφους τους µε µια ποικιλία τρόπων, όπως αυτοί που φαίνονται στην απέναντι σελίδα: Υπάρχουν τέσσερις βασικές µέθοδοι:


• 'Αρθρωση: Το ρεπερτόριο της γάτας είναι παραπονιάρικα νιαουρίσµατα, σαγηνευτικά γουργουρίσµατα, εξαγριωµένες κραυγές και οργισµένες στριγγλιές.


• Γλώσσα του σώµατος: Δίνεται έµφαση στις εκφράσεις του προσώπου από τα σηµάδια που «φτιάχνουν» τα χαρακτηριστικά. Οι πόζες του σώµατος ή οι στάσεις της ουράς επίσης αυξάνονται από τα σηµάδια του τριχώµατος.


• Αφή: Οι γάτες επικοινωνούν τρίβοντας τις µύτες, πιέζοντας τα σώµατά τους ή µε\ το να περιποιούνται η µια την άλλη.


• Οσµή: Χρησιµοποιώντας τις ευαίσθητες µύτες τους, αναγνωρίζουν άλλες γάτες από τις οσµές τους, µυρίζοντας η µια το κεφάλι της άλλης και κάτω από την ουρά, τους αδένες που εκκρίνουν τις οσµές. Ξεχωρίζουν επίσης µια περιοχή από τα «σηµάδια» της οσµής.


Κοιτάξτε το χάρτη της πόλης σας. Απεικονίζει το πλαίσιο μιας πολιτισμένης κοινωνίας: ταπεινά σπιτάκια και μεγάλα σπίτια, τόπους συνάντησης, κοινόχρηστους χώρους κι ένα δίκτυο δρόμων. Ο χάρτης όμως είναι επίσης το σχέδιο της πόλης μιας κοινωνίας αιλουροειδών, η οποία υπάρχει αόρατα πάνω από την ανθρώπινη γεωγραφία. Τα αιλουροειδή πολίτες έχουν επίσης ένα διατεταγμένο χωρισμό της γης για διάφορους σκοπούς και η κοινωνία τους, όπως και η δική μας, έχει τα κοινωνικά της στρώματα, τις ανώτερες γάτες στο λόφο των αριστοκρατών και τις προλετάριες γατούλες από την άλλη πλευρά της γραμμής.


Η γάτα σας, εκτός αν την κρατάτε πάντα μέσα, είναι μέρος της κοινότητας των γάτων της γειτονιάς σας, όπου έχει μια συγκεκριμένη, αν και όχι απαράλλακτη, θέση στην ιεραρχία. Θα πρέπει, όπως όλα τα μέλη της κοινότητας, να τηρεί τους κανόνες και τις τελετουργίες που έχουν τεθεί με πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Όλες οι γάτες της κοινότητας της γειτονιάς ξέρουν η μια την άλλη και τη θέση τους στην κοινωνία. Σε μια καινούργια που έρχεται να μείνει, παραχωρείται απλώς μια θέση και περιοχή μετά από αγώνα γι' αυτήν.

 

 

Η ιεραρχία


Η κοινωνία της γάτας είναι οργανωμένη ουσιαστικά σε μητριαρχία. Η μη ευνουχισμένη θηλυκιά με τα περισσότερα γατάκια βασιλεύει στην κορυφή της ιεραρχίας που καθορίζεται από τη δύναμη. Όταν ωστόσο ευνουχιστεί, η κοινωνική της θέση καταρρέει. Η θέση των αρσενικών στην κοινότητα καθορίζεται από τη δύναμη: οι πιο κακοί, οι πιο σκληροί γάτοι παλεύουν για δύναμη και κύρος. Η επιτυχία στη μάχη καθορίζει την κοινωνική τους θέση. Η οργάνωση είναι αυστηρή και μια γάτα μπορεί μόνο συμπτωματικά να χάσει τη θέση της με το να νικηθεί από μια καινούργια πιο νέα γάτα. Αντίθετα από τη θέση του πιθήκου, του ελαφιού και της φώκιας, οι κυρίαρχοι γάτοι δεν έχουν απαραίτητα χαρέμι από θηλυκές. Οι θηλυκές φαίνεται να είναι πολύ πολιτισμένες: δε δίνουν αυτόματα δικαιώματα στους νικητές να ερωτοτροπούν. Συχνά προτιμούν γάτους θαυμαστές που βρίσκονται στη χαμηλή βαθμίδα της πυραμίδας της δύναμης. Είναι αρκετά ενδιαφέρον, ότι οι γάτοι με ανώτερη θέση πράγματι κυβερνούν μεγαλύτερες περιοχές γης και φαίνεται ότι όπως με την παλιά αριστοκρατία της γης - η γη και όχι το φύλο είναι το κλειδί για την κοινωνική θέση στην κοινωνία των αιλουροειδών.


Οι ευνουχισμένοι γάτοι βρίσκονται πάντα στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, το ισότιμο του Σκιντ Ρόου στα αιλουροειδή. Ένας γάτος αρχίζει να χάνει τη θέση του στην κοινότητα μόλις ευνουχιστεί. Μετά την εγχείριση, το ποσό των αρσενικών ορμονών, της τεστοστερόνης, στο αίμα μειώνεται και η πιπεράτη αρσενική οσμή στα ούρα του ξεθωριάζει. Καθώς αυτή η διαδικασία συνεχίζεται, κατεβαίνει σκαλί προς σκαλί την κοινωνική κλίμακα. Όχι επειδή οι ευνουχισμένοι γάτοι δεν μπορούν να παλέψουν, αλλά μάλλον γιατί χάνουν την επιθετικότητά τους. Η αδυνατισμένη μυρωδιά του ευνουχισμένου γάτου είναι απωθητικό σημάδι μαλθακότητας και, στον κόσμο των «μαφιόζων» γάτων, πρέπει να μυρίζεις αντρικά για να είσαι «ένας από μας!»

 

Εδαφικές περιοχές


Οι γάτες είναι κτητικές, «κατέχουν» κομμάτια γης. Μια γάτα του σπιτιού έχει την περιοχή της, ένα συγκεκριμένο μέρος του δωματίου ή μια αγαπημένη καρέκλα. Όταν ζουν πολλές γάτες σ' ένα σπίτι, αλλάζουν τα εδαφικά δικαιώματα, μέχρι να κατέχουν όλες οι γάτες το σπίτι και να υπερασπίζονται με αμοιβαιότητα από τα ξένα αιλουροειδή.


Έξω από το σπίτι, όλες οι γάτες έχουν κάποια περιοχή. Οι θυληκές και οι ευνουχισμένες έχουν αρκετά μικρές περιοχές, αλλά είναι αυτές που θα παλέψουν περισσότερο από τον «άρχοντα» γάτο με τεράστια περιουσία για να την υπερασπίσουν. Το πρόβλημα με τους ανώτερους γάτους, είναι ότι τις μεγάλες εδαφικές περιοχές που κατέχουν είναι δύσκολο να τις υπερασπιστούν συνέχεια, αν θέλουν να μπορέσουν να κοιμηθούν λίγο.


Ένας κυρίαρχος γάτος μια εξοχικής  περιοχής µε αραιό πληθυσµό γάτων μπορεί να κυβερνάει 200 ή και περισσότερα, στρέµµατα, ενώ στην πόλη µια «ιδιοκτησία» µπορεί να είναι µια πίσω αυλή. Μέσα στην ιδιοκτησία της, η γάτα έχει τ' αγαπηµένα. της σηµεία για να λιάζεται, να κοιµάται ή να παρακολουθεί.


Η γάτα σηµαδεύει την «ιδιοκτησία» της, συνήθως, ψεκάζοντας τα όριά της µε ούρα (µερικές φορές µπορεί να ψεκάσει κι εσάς - σ' αυτή την περίπτωση θα πρέπει να κολακευτείτε που σας θεωρεί αναπόσπαστο µέρος της περιουσίας της). Η δεύτερη µέθοδος είναι το γρατζούνισµα (ν' αφήσει ορατά σηµάδια που µυρίζουν ιδρώτα). Ένας άλλος τρόπος είναι να τριφτεί πάνω σ' ένα σταθερό αντικείµενο µε το κεφάλι, µεταφέροντας σ' αυτό το άρωµα από τους αδένες του' δέρµατός της.


Αν µετακοµίσετε, µπορείτε να βοηθήσετε τη γάτα σας να εγκαθιδρυθεί στη νέα της περιοχή, αποθαρρύνοντας τις άλλ.ες γάτες. Σύντοµα, οι «ντόπιοι» θα παραδώσουν το κοµµάτι γης που η κοινότητα θα θεωρήσει ότι είναι κατάλληλο για τη συµφωνηµένη κοινωνική θέση του κατοικίδιού σας.

 

 

Δηµόσιες περιοχές


Έξω από τις ιδιωτικές περιοχές, η γη είναι οργανωµένη σε «δηµοτική» βάση. Υπάρχουν εδάφη για κυνήγι, για συναντήσεις και περιοχές που δεν ανήκουν σε κανέναν. Υπάρχει ένα δίκτυο από δρόµους ή µονοπάτια που συνδέουν όλες τις η:εριοχές που είναι ιδιόκτητες.από τα αιλουροειδή. Μερικά µονοπάτια είναι ιδιωτικά, για µια µόνο γάτα. Τα άλλα είναι κοινά. Μερικά µπορεί να χρησιµοποιούνται κάποιες ώρες της ηµέρας από τη γάτα Α, άλλες ώρες από τη Β, Γ κ.λπ. Αυτό το σύστηµα βοηθάει ν' αποφεύγονται οι συγκρούσεις. Οι «Κύριοι δρόµοι» έχουν τους κανόνες κυκλοφορίας τους. π.χ., κάθε γάτα που κινείται κατά µήκος ενός βασικού µονοπατιού έχει το αυτόµατο και αδιαµφισβήτητο δικαίωµα να περάσει πάνω από µια άλλη γάτα, όποια κι αν είναι η θέση της, πηγαίνοντας σε οποιαδήποτε διασταύρωση.


Τα µέρη των συναντήσεων χρησιµοποιούνται γι' αυτό που µπορεί να περιγραφεί µόνο σαν «λέσχες γάτων». Τα αρσενικά και τα θηλυκά συγκεντρώνονται κάθε τόσο για να καθίσουν εκεί κατά ειρηνικές οµάδες, σε απόσταση ενός έως έξι µέτρων. Αν και οι συναντήσεις µπορεί να έχουν σχέση µε το ζευγάρωµα µιας θηλυκιάς που βρίσκεται στην εποχή της, κανονικά δεν έχουν σεξουαλικές νότες. Δεν ξέρουµε γιατί οι γάτες συγκεντρώνονται κατ' αυτό τον τρόπο. Φαίνεται να είναι σηµαντικό στοιχείο της κοινωνικής τους ζωής. Μπορεί όµως, όπως οι άνθρωποι µε τους καλύτερούς τους φίλους, ν' απολαµβάνουν απλά και ήσυχα ο ένας την παρέα του άλλου.


Οι «λέσχες γάτων» λείπουν από τη ζωή της γάτας που µένει κλεισµένη µέσα. Μια τέτοια, µοναχική, γάτα νιώθει µοναξιά και ανία και µπορεί ν' αποκτήσει κακή συµπεριφορά, όπως να µασάει τα χαλιά και να ουρεί σε απαγορευµένα µέρη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, θα πρέπει να ζητηθεί η συµβουλή του κτηνίατρου.